In de wereld van de Schotse wisky, heeft de term “single malt” een heel speciale betekenis. Dergelijke wisky’s worden in onze maatschappij alsmaar meer gewaardeerd, ook al kent men er uiteindelijk maar zeer weinig vanaf. Sinds lang worden deze geassocieerd met wisky’s van de “betere kwaliteit”. Er mogen dan nog heel goede geblendde Schotse wisky’s op de markt aanwezig zijn, het onderscheid van “single malt” versus “blended” is gemaakt en houdt stand.
De wereld van de ‘specialty’ koffies heeft ook zo zijn eigen termen. Eén daarvan is “single origin” koffie. Dit zijn koffies die je vooral terugvindt bij de betere koffiewinkels en premium koffiebranders. Het is een term die ook een eigen betekenis met zich meedraagt, maar wat wil het nu juist zeggen? Hoeveel waarde geef je aan de term “single origin” ? Wat is de echte betekenis ervan en waar zit het verschil als het op de smaak in je kopje aankomt?
Wat is “single origin” koffie?
Bij “Single origin’” zijn het de producenten en het gebied waarvan de koffie afkomstig is die centraal staan, en minder de koffiebrander. Het is een brede term die verkopers gebruiken voor koffies afkomstig van een bepaalde plaats waarbij die plaats een betekenis krijgt door de smaak die deze koffie typeert. Die plaats moet ruim bekeken worden: de bonen kunnen afkomstig zijn van één boerencoöperatieve, een specifieke oogst , een welbepaalde periode waarbinnen de koffiebonen geplukt worden, … .
De eenvoudigste manier om de term te definiëren is … koffiebonen die van een specifiek land afkomstig zijn (bv. Ethiopië, Brazilië, Costa Rica, …), maar het kan ook een meer specifieke regio zijn in een land (bv. Single Origin Ethiopië Yirgacheffe), of noch, op lager niveau, verwijzen naar een welbepaald lot van een specifieke boerderij in een bepaald gebied.
Waarom wordt “single origin” vaak geassocieerd met kwaliteit? Wat is het verband met de afkomst en de prijs?
In se kan niet gesteld worden dat koffie die van slechts één welbepaalde regio afkomstig is per definitie altijd koffie van hoge kwaliteit is. Het antwoord is wel iets genuanceerder dan dat! Zoals in elke voedingsindustrie kan het product (in dit geval koffie) van hoge of van lage kwaliteit zijn, afhankelijk van de toegepaste landbouwpraktijken en na-verwerkingsprocessen. Echter de betekenis achter het “single origin” verhaal is dat in dit geval er een bepaald niveau van “transparantie” onthult wordt van waar de koffies geteeld zijn en hoe deze verwerkt zijn.
Wat de prijs betreft, tel je al gauw meer neer voor single origine koffies aangezien koffiebranders enkel de beste koffies van een specifieke regio, of coöperatieve, … wensen aan te bieden. Liefhebbers van single origine koffie zijn namelijk uit op een hoge kwaliteitskoffie waar ze in hun zuiverste vorm van kunnen genieten.
Als gevolg van deze vraag zijn lokale koffieboeren hun praktijken en processen hiernaar gaan aanpassen. Het proces van een koffiebedrijf dat single origin koffie aanbiedt moet in staat zijn om als het ware elke koffiebes, en elke boon op kwaliteit te controleren. Het is net zoals met aardbeien: door enkel de rijpste, de meest rode en zachtste aardbeien te selecteren, ga je een zoetere, florale en meer siroopachtige smaak krijgen dan gemiddeld. Mensen die naar een dergelijke selectie op zoek zijn, zijn bereid hier ook een veel hogere prijs voor te betalen. Ditzelfde geldt ook voor koffie.
Het verdict : “single origin” koffie versus “blended” koffie
Je hebt de “single origin” loyalisten die vinden dat blends inferieur zijn aan single origin. Echter dienen beide koffie categorieën andere doelen. Bij blends wordt gefocust op consistentie en een “multi-dimensionale koffiebeleving”. Bij single origin koffie ligt de focus dan weer op het benadrukken van smaken en karakteristieken eigen aan de koffie. Liefhebbers van single origin koffie proberen graag specifieke koffieprofielen uit afkomstig van verschillende plantages en/of regio’s.
Blends zijn traditioneel lang het meest populaire product geweest in de markt aangezien koffie eerder als een “gewoonte” dan als een “luxe” beschouwd werd. Blenden is erg populair bij koffiebranders omdat zo kleine fouten (vb. een iets minder goede branding) wat verdoezelend kunnen worden, het product in smaak consistent kan gehouden worden, en de prijs in balans blijft bij een hoog volume. Blends beginnen als een creatief idee en hebben tot doel een bepaald consistent smaakprofiel te creëeren. De koffiebrander gaat dan op zoek naar die gebieden en die producenten die hun jaar na jaar de bonen kunnen aanleveren, en zo vormen ze een partnership.
Uiteraard hangt de kwaliteit van de blend ook samen met de kwaliteit van de componenten die erin gebruikt worden. Als een single origin van hoge kwaliteit gebruikt wordt in de blend, is het resultaat ook een meer smaakvolle koffie en van een hoger kaliber. Spijtig genoeg gebruiken veel koffiebranders voor hun blends bonen van middelmatige tot lage kwaliteit. Dat is dan ook de reden waarom mensen vinden dat single origin doorgaans van betere kwaliteit is.
Echte koffieliefhebbers houden ervan om op regematige basis dezelfde koffie te drinken (een blend waar ze van houden met een consistente smaak) , maar proberen ook af en toe graag iets nieuws uit (single origin). Single origin koffie is geen consistente koffie; dit is zoals wijn, elk seizoen is anders en dus zal ook het product anders zijn.
Echter, als je je hele leven al blended koffies gedronken hebt, kan het drinken van een single origin koffie toch wel eens een ‘verfrissende’ verandering zijn. Hoeveel varieteiten heb jij al uitgeprobeerd?